jak i
  • Jak wymawiamy ę w wyrazie rękawiczka?
    7.02.2018
    7.02.2018
    Szanowni Państwo,
    zapytałem około 25 nauczycieli polonistów i pań edukacji wczesnoszkolnej, ile głosek ma słowo rękawiczka. Wszystkie panie po przegłoskowaniu udzieliły odpowiedzi 9 głosek. Głoskując wyodrębniły głoski: r-ę-k-a-w-i-cz-k-a. (należy zaznaczyć, że wymowa głoski „ę” różniła się w tych wypowiedziach i brzmiała od tej klasycznej „ę” do takiej zbliżającej się do „en”). Jednakże zawsze głoska „ę” traktowana była jako jedna głoska.
    Zapytanie wynikało z faktu, że na podjętych przeze mnie studiach podyplomowych pani profesor zakwestionowała podaną przez mnie w tym słowie (rękawiczka) ilość/liczbę głosek (9 głosek), twierdząc, że głosek w tym słowie w zależności od wymowy jest 10: r-e- η-k-a-v'-i-č-k-a lub r-e-ł-k-a-v'-i'-č-k-a.

    Oto uzasadnienie:
    W słowie rękawiczka głoska [ę] stoi przed zwartą głoską [k], co powoduje zmianę sposobu artykulacji samogłoski nosowej [ę]. W rezultacie tego zjawiska fonetycznego zwanego upodobnieniem (w tym przypadku wstecznym) głoska [ę] będzie wymówiona najczęściej jako odnosowione [e] oraz tzw. nga, czyli tylnojęzykowe [n], lub jako [e] i półotwarta spółgłoska [ł]. Dlatego głoski w słowie rękawiczka, w zależności od tego jak je kto wymówi mogą być następujące: r-e- η-k-a-v'-i-č-k-a (liczba głosek 10) lub r-e-ł-k-a-v'-i'-č-k-a (liczba głosek 10).
    Ze względu na zachodzące w języku polskim zjawiska fonetyczne kolejne głoski w słowie rękawiczka nie są zatem takie, jaki Pan wymienił. Ponadto nigdy nie będzie ich 9, jak Pan podaje, tylko 10.
    Potwierdzenie można znaleźć choćby w następujących źródłach: M. Wiśniewski, Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Toruń, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2001; T. Karpowicz Kultura języka polskiego. Wymowa, ortografia, interpunkcja, Warszawa, PWN 2009; E. Awramiuk, Lingwistyczne podstawy początkowej nauki czytania i pisania po polsku, Białystok, Trans Humana 2006.

    Moje poszukiwania odpowiedzi spowodowały znalezienie w Internecie – co nie jest potwierdzonym źródłem wiedzy – że o ile głoskę „ę” wymawiamy na różne sposoby w zależności jej położenia w wyrazie, to jednak traktujemy ją jako jedną głoskę, a nie wiele głosek.
    Stąd moje pytanie do Państwa: ile głosek ma słowo rękawiczka? Mojej pytanie wynika również z faktu, że powinienem (powinniśmy) uczyć poprawnego głoskowania uczniów.
    Z poważaniem
    Piotr Dylewski
  • i/lub
    24.02.2023
    21.06.2007
    Witam!
    W języku angielskim funkcjonuje wyrażenie and/or. Podobno przetłumaczenie tego zwrotu jako i/lub jest niewłaściwe. Dlaczego? Podobno słowo lub samo w sobie oznacza i/albo. Czy to prawda? Chyba każdy używa tego słowa jako synonimu wyrazu albo, a nie i/albo.
    Czy można więc potraktować ten błąd jako rozpowszechniony i przetłumaczyć ten zwrot jako i/lub pomimo (teoretycznego) błędu, tak jak robi się z innymi rozpowszechnionymi w języku polskim błędami?
  • I tak już zostało
    14.10.2015
    14.10.2015
    Dzień dobry
    Mam takie pytanie czy stwierdzenie czy związek frazeologiczny nie wiem jak to prawidłowo nazwać i tak już zostało używając w kontekście chłopaka i dziewczyny to oznacza że oni będą razem do końca życia czy to idzie zmienić bo nie wiem jak to rozumieć. Proszę o odpowiedź.
    Pozdrawiam
  • i = więc
    1.02.2014
    1.02.2014
    Szanowna Poradnio,
    frapuje mnie zdanie: „Ojciec mój był przyjacielem Franca, i ja z kolei szczyciłem się jego przyjaźnią”. Chodzi o przecinek przed spójnikiem i – z jednej strony usunięcie go i potraktowanie zdań składowych jako złożonych współrzędnie zdaje się przeczyć intencji autora, z drugiej nie mogę znaleźć przekonującego uzasadnienia, aby przecinek w tym miejscu pozostawić, np. uznając drugi człon za dopowiedzenie.
  • Jak adresować listy?
    22.11.2002
    22.11.2002
    Zbliża się okres wysyłania kartek świątecznych i co roku mam ten sam problem. Jaką zachować w adresie kolejność podawania imion w przypadku wysyłania kartki do całej rodziny? Czy pierwsza powinna być pani domu, czy też pan domu?
    Z góry dziękuję i pozdrawiam.
  • jak bonie dydy

    10.04.2013
    10.04.2013

    Jaka jest etymologia powiedzenia jak bonie dydy?

  • jak by czy jakby

    18.04.2024
    18.03.2023

    Szanowni Państwo,

    proszę o wskazanie poprawnej formy zapisu 'jakby' / 'jak by' w konstrukcjach typu:

    Jakby / Jak by co, jestem w domu.

    Jakby / Jak by mi zależało, napisałbym wcześniej.

    W słowniku na Państwa portalu jest podany taki przykład użycia spójnika 'jakby':

    Jakbyś znalazł chwilę, wpadnij do nas jutro.

    Czy w przesłanych przeze mnie zdaniach będzie podobnie?

    Łączę pozdrowienia

    Jacek Zwierzyński

  • jak + byśmy
    27.12.2011
    27.12.2011
    Dobry wieczór,
    dziękuję bardzo za szybką odpowiedź na poprzednie pytanie i już mam następne: czy w zdaniu „Nie zawsze jest tak, jak byśmy chcieli” jak byśmy należy napisać oddzielnie, czy może jako jeden wyraz jakbyśmy?
    Serdecznie pozdrawiam i życzę szczęśliwego Nowego Roku!
  • Jak dawniej nazywano kolor fioletowy?
    25.03.2014
    25.03.2014
    Czy było kiedyś rodzime określenie na kolor fioletowy? Czy nasi przodkowie „odróżniali” ten kolor, czy też włączali częściowo do czerwieni/różu, a częściowo do błękitu?
  • Jak jest w innych językach?
    29.10.2019
    29.10.2019
    Chciałbym zapytać, czy istnieją jeszcze jakieś języki (oprócz języka polskiego), w których występuje rozróżnienie na u i ó, ż i rz, h i ch? Edytor tekstu podpowiada, że wiele.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego